ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

[ Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Πολίτες, αρ. 13, Απρίλιος 2010]

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας


ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ
ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Έχει καταστεί πλέον εμφανής η ανικανότητα του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος στο συνολό του να αποτρέψει τη χρεοκοπία της χώρας. Όχι μόνο διότι αυτό την οδήγησε στη σημερινή απελπιστική κατάσταση, αλλά κυρίως διότι αυτό την οδηγεί σε χειρότερη. Έξι μήνες τώρα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ απέδειξε ότι ήταν εντελώς απροετοίμαστη, ότι ψευδολογούσε και φλυαρούσε ασυστόλως. Τελευταία δείγματα της ανικανότητάς της είναι τα εξής:
Πρώτον, κάνει τα αδύνατα δυνατά να αναθέσει το μέλλον της χώρας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Δεύτερον, το οικονομικό επιτελείο (Παπανδρέου, Παπακωνσταντίνου, Σαχινίδης, Κατσέλη) δεν πρόβλεψε καν την άνοδο των σπρεντ στις 400 μονάδες. Ενώ τον Ιανουάριο, ενώ είχε ανακοινωθεί το έλλειμμα 12,7% και είχαν γίνει δύο υποβαθμίσεις, τα σπρεντ είχαν φθάσει στις 300, αλλά οι αγορές είχαν προσφέρει 20 δις. ευρώ που θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες της χώρας. Κανονικά θα έπρεπε να δανεισθούν πριν ανακοινώσουν το αληθές έλλειμμα. Τρίτον, η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να ανακαλύψει ένα δάνειο 4, 5 δις. ευρώ της προηγούμενης κυβέρνησης Καραμανλή, η οποία το κράτησε κρυφό. Το δάνειο αυτό ανακάλυψε το κλιμάκιο της Eurostat που επισκέφθηκε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τον Μάρτιο 2009. Φυσικά το δάνειο αυτό προστίθεται στο ήδη τεράστιο χρέος και το ανεβάζει σε 303 δις. ευρώ.
Συνεπώς η κυβέρνηση είναι ανίκανη, άχρηστη και επικίνδυνη, ακριβώς όπως και ο πρωθυπουργός της. Δεν έχει κανένα δημιουργικό ρόλο να παίξει, αντιθέτως βυθίζει τη χώρα στην παρακμή. Έχει καταντήσει ένα απλό εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Έπιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Όμως οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο αυτόν, δεν χρειάζεται η ομάδα της δυναστείας Παπανδρέου.
Πρέπει να επισημανθεί επίσης και η παροιμιώδης πια ανικανότητα και απάτη της προηγούμενης κυβέρνησης Καραμανλή. Ούτε βεβαίως ο Σαμαράς, νέος αρχηγός της αμαρτωλής ΝΔ, είναι ικανός για κάτι καλύτερο. Διότι υπήρξε από τα ηγετικά στελέχη της ΝΔ και ευθύνεται για την αποτυχία της - όχι μόνο δεν διεχώρησε τη θέση του αλλά εξυμνούσε και τον Κ. Καραμανλή. Επίσης είναι από τους κυρίους υπευθύνους, με τον εθνικισμό, τη φιλοδοξία και την αβελτηρία του, για το αδιέξοδο στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, που ταλανίζει τη χώρα εδώ και δύο δεκαετίες. Ούτε φυσικά η Μπακογιάννη-Μητσοτάκη αποτελεί λύση. Οι πολιτικοί των δύο κομμάτων είναι φορείς των ιδίων αντιλήψεων που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Είναι φορείς του κομματοκρατικού συστήματος το οποίο επιτρέπει τον έλεγχό του και τον προσανατολισμό του από την οικονομική ολιγαρχία, εγχώρια και διεθνή. Ενώ το σύστημα αυτό δεν υφίσταται κανένα απολύτως έλεγχο από την κοινωνία, λόγω αφ’ ενός της απόσυρσης των ανθρώπων στον ιδιωτικό χώρο και αφ’ετέρου λόγω της ανυπαρξίας ουσιαστικού δικαστικού ελέγχου. Βαδίζει έτσι τον εύκολο δρόμο της γενικευμένης διαφθοράς και ανικανότητας.
Το κομματοκεντρικό σύστημα χαρακτηρίζεται από πρωθυπουργοκεντρισμό, πράγμα που το εξομοιώνει με αιρετή μοναρχία. Στα λόγια είναι δημοκρατία, στους τύπους ολιγαρχία και στην ουσία μοναρχία. Το ανεξέλεγκτο αυτό σύστημα έχει αποτύχει, έχει οδηγήσει τη χώρα στη χρεοκοπία. Οι δομές και τα πρόσωπα της κρατικής γραφειοκρατίας είναι βαθύτατα διεφθαρμένα και ανίκανα. Διδάσκαλοι και καθοδηγητές σε αυτό είναι τα πελατειακά διεφθαρμένα κόμματα και οι ανίκανοι και διεφθαρμένοι πολιτικοί. Ο Ε. Ροΐδης στο τέλος του 19ου αιώνα το είχε διαπιστώσει με τον τρόπο του: «Οι Έλληνες διαιρούνται εις τρεις κατηγορίας α) εις συμπολιτευομένους, ήτοι έχοντες κοχλιάριον να βυθίζωσιν εις την χύτραν του προϋπολογισμού, β) εις αντιπολιτευομένους, ήτοι μη έχοντας κοχλιάριον και ζητούντας παντί τρόπω να λάβωσι τοιούτον, γ) εις εργαζομένους, ήτοι ούτε έχοντας κοχλιάριον ούτε ζητούντας αλλ’ επιφορτισμένους να γεμίζωσι την χύτραν δια του ιδρώτος αυτών».
Παρότι το κομματικό σύστημα κοστίζει πανάκριβα στον έλληνα φορολογούμενο όχι μόνο δεν προσφέρει τίποτε το ουσιαστικό και δημιουργικό αλλά οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία. Πρέπει συνεπώς να καταργηθεί, να αλλάξει. Πρέπει επί τέλους να υπάρξει τιμωρία και κάθαρση. εξυγίανση του πολιτικού τοπίου από τους διεφθαρμένους και ανίκανους πολιτικούς, από τα διεφθαρμένα και ανίκανα κόμματα, από το διεφθαρμένο και ανίκανο ολιγαρχικό σύστημα. Στην προοπτική αυτή μία λύση προέχει και επιβάλλεται: η πολιτική και η δικαστική έρευνα από πολυπρόσωπα αδέκαστα όργανα για το «πόθεν έσχες» και το άνοιγμα των λογαριασμών των ενόχων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Κυρίως όμως η καταδίκη των πρωταιτίων των τελευταίων τριών δεκαετιών: πρωθυπουργών, υπουργών, υφυπουργών, γενικών γραμματέων, βουλευτών, διευθυντών δημοσίων οργανισμών και ΔΕΚΟ, άρα η δήμευση των περιουσιών τους και η φυλάκισή τους. Αυτά τα πολυπρόσωπα αδέκαστα όργανα θα είναι επιφορτισμένα επίσης με τον δικαστικό έλεγχο κάθε μελλοντικής εξουσίας, όλων των ασκούντων εξουσία και όλων των διαχειριστών του δημοσίου χρήματος.
Ταυτοχρόνως όμως θα πρέπει να προταθούν αιτήματα αλλαγής του πολιτικού συστήματος. Αιτήματα που θα αποδυναμώνουν το υπάρχον ολιγαρχικό σύστημα και θα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τον ουσιαστικό έλεγχο της εξουσίας, για την άμεση συμμετοχή των ανθρώπων στη λήψη των αποφάσεων και στη θέσπιση των νόμων. Τέτοιες θεσμικές αλλαγές είναι α) η νομοθέτηση δημοψηφισμάτων για τα μεγάλα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Τα δημοψηφίσματα εξασφαλίζουν την ενημέρωση της κοινωνίας και την διαφάνεια, β) συνελεύσεις δήμων στην τοπική αυτοδιοίκηση με αποφασιστικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες, που σημαίνει ότι οι δήμαρχοι να γίνουν εκτελεστές των αποφάσεων και ελεγχόμενοι από τη συνέλευση. Οι τρεις αυτές ουσιώδεις θεσμικές αλλαγές (δικαστικό, δημοψηφίσματα και τοπικές συνελεύσεις) μπορεί να συνοδευτούν και από άλλα άμεσα και επείγοντα αιτήματα.
Αυτά βεβαίως δεν μπορούν να γίνουν από το υπάρχον πολιτικό σύστημα της αποτυχημένης πολιτικής και οικονομικής ολιγαρχίας, αλλά από την ίδια την κοινωνία, από την κινητοποίηση και την απαίτηση των ανθρώπων, από τα διωκόμενα και χειμαζόμενα κατώτερα και μεσαία στρώματα. Με την προϋπόθεση ότι δεν θα ευνουχισθούν από τους σοσιαλιστές, τους εθνικιστές, τους κρατικιστές τους κομμουνιστές και τους σταλινικούς. Η σπουδαία φιλόσοφος Χάννα Άρεντ λέει πολύ σωστά ότι η μόνη δύναμη που έχει ο λαός είναι η «εφεδρεία της επανάστασης». Η επανάσταση σημαίνει εδώ τη ριζική αλλαγή. Δεν σημαίνει φυσικά ότι αυτή πρέπει να γίνει με όπλα, αίματα, φόνους και καταλήψεις χειμερινών ανακτόρων. από κάποια «πεφωτισμένη» κομματική πρωτοπορία κομμουνιστικού - λενινιστικού, μαοϊκού, καστρικού ή γκεβαρικού - τύπου. Αντιθέτως, αντιλήψεις και πρακτικές αυτού του είδους έχουν αποτύχει παταγωδώς, αφού οδήγησαν σε δικτατορικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα, σε φαλκίδευση ατομικών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε φυλακές, στρατόπεδα συγκεντρώσεως, σε ψυχιατρεία, εκτελέσεις και βασανιστήρια.
Η ριζική αλλαγή γίνεται από τους ίδιους τους ανθρώπους, από την αυτοσυγκρότηση, την αυτοοργάνωση και τον αυτοκαθορισμό τους. Επομένως δεν μπορεί να αρκεσθεί στο «necessitas legem non habet» (H ανάγκη δεν γνωρίζει νόμους), διότι έτσι δεν δημιουργείται κοινωνία και πολιτισμός. Ο δρόμος προς τη δημοκρατία χαράσσεται όταν η ανάγκη είναι σε θέση αφ’ ενός να αμφισβητήσει τους υπάρχοντες άδικους νόμους και αφ’ ετέρου να προτείνει δικούς της νόμους, δημιουργικούς, δημιουργούς ελευθερίας, συμμετοχής και ισότητας. όταν δηλαδή η δρώσα συλλογικότητα, το σκεπτόμενο πράττειν, προτείνει και δημιουργεί θεσμούς για να επιτευχθεί η συμμετοχή των ανθρώπων στη λήψη των αποφάσεων και στη θέσπιση των νόμων, εξασφαλίζοντας την ελευθερία και την ισότητα.
Η αταξία και το χάος δεν είναι λύσεις πρόσφορες και μόνιμες. Οι ανθρώπινες κοινωνίες θέλουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Σε κρίσιμες ή εξεγερσιακές κοινωνικές καταστάσεις όταν η κοινωνία δεν μπορεί να επιβάλει τη δημοκρατία και την αυτοκυβέρνηση, δηλαδή όταν η ανασφάλεια, η αταξία και το χάος επικρατούν, τότε δυστυχώς επεμβαίνουν οι κατασταλτικές δυνάμεις της εξουσίας και επιβάλλουν αυταρχικά, ολιγαρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα, στο όνομα ακριβώς της τάξεως και της ησυχίας. Η ιστορία και η κοινωνία απεχθάνονται το κενό. όταν αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί από δημοκρατικούς θεσμούς τότε καλύπτεται δυστυχώς από αντιδημοκρατικούς. Η ιστορία βρίθει τέτοιων ατελέσφορων προσπαθειών που απέληξαν σε αυταρχικές θεσμίσεις.