Μύθοι και πραγματικότητα για το Βυζάντιο

 

            

 ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ 

ΤΟ ΑΠΟ ΚΑΙΡΟ ΕΞΑΝΤΛΗΘΕΝ ΒΙΒΛΙΟ

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 

Γιώργος Ν. Οικονόμου

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Εκδόσεις Athens School, Αθήνα, 2021

 

 

Τα κείμενα του βιβλίου είναι μία διαμαρτυρία στην κυριαρχία της θρησκευτικής και θεολογικής αντίληψης της ιστορίας που μαστίζει ανέκαθεν τον νεοελληνικό βίο, και από τη δεκαετία του 1990 είναι καταιγιστική σε αρκετούς διανοουμένους και σε σημαντικό μέρος της νεοελληνικής κοινωνίας. Προετοιμάσθηκε δε από το ρεύμα των νεο-ορθοδόξων τη δεκαετία του 1980. Κύριο στοιχείο αυτής της αντίληψης είναι η προβολή του Βυζαντίου ως θετικού προτύπου. Όμως αποσιωπούνται οι σκοτεινές, γκρίζες, φαιές και μαύρες πτυχές του χριστιανικού κράτους, όπως η καταστροφή του ελληνικού πολιτισμού, ο βίαιος εκχριστιανισμός και οι διώξεις των Ελλήνων, η δήμευση περιουσιών, η παράλληλη εξόντωση όλων των «αιρετικών» και διαφωνούντων, τα βασανιστήρια, οι ρινοτμήσεις, οι γλωσσοτμήσεις, οι τυφλώσεις, οι συνωμοσίες, οι ίντριγκες, οι δολοφονίες για την άνοδο στην εξουσία. Το Βυζάντιο παρέμεινε ως το τέλος καθαρή μοναρχία με υπηκόους, δούλους, ευνούχους, και (δουλο)παροίκους, χωρίς ελευθερίες και δικαιώματα, και το «ελληνίζειν» απαγορευμένο και διωκόμενο. Παρέμεινε μία θεοκρατία στηριγμένη στο μόνο αποδεκτό δόγμα, το χριστιανικό, που επιβλήθηκε με βία και τρομοκρατία.

Το βιβλίο καταγράφει όλα αυτά τα αρνητικά. Έτσι αναδεικνύει την καταστροφική στροφή που έγινε στην παγκόσμια ιστορία με το Βυζάντιο και άλλαξε προς το χειρότερο την πορεία της σκέψης και των πραγμάτων. Ασκεί επίσης κριτική στις απόψεις της κ. Ελένης Αρβελέρ, χαρακτηριστικής εκπροσώπου της εθνικιστικής-θρησκευτικής ιδεολογίας, που συντηρεί πολλούς μύθους για το Βυζάντιο και τον βυζαντινισμό και δημιουργεί πολλές συγχύσεις. Είναι έτσι το βιβλίο μία «αντίσταση» στην κυρίαρχη εθνο-θρησκευτική Ιδεολογία, η οποία έχει βασικές συνιστώσες το «ένδοξο τρισχιλιετές έθνος», τη «συνέχεια του ελληνισμού», τη «διαμόρφωση εθνικής συνείδησης στο ύστερο Βυζάντιο», την «ελληνικότητα του Βυζαντίου», την ορθόδοξη θρησκεία, τις ανελεύθερες και αντιδημοκρατικές αντιλήψεις. Όλα αυτά τα ιδεολογήματα επανέρχονται με επιμονή σε ένα μέρος των διανοουμένων, των εθνικιστών, των εκκλησιαστικών παραγόντων, των θεολόγων, και κατασκευάζουν την ιδεολογική εικόνα των πραγμάτων,  την ιδεολογική χρήση της ιστορίας: τονίζουν επιλεκτικώς ορισμένα γεγονότα και αποσιωπώντας, ενσυνειδήτως ή ανεπιγνώστως, άλλα φοβερά και απάνθρωπα.