Παρασκευή 25 Μαΐου 2018

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑΣ


[Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 24 Μαΐου 2018]

            Γιώργος Ν. Οικονόμου
            Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, συγγραφέας

           
Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑΣ


            Από τα πιο ολέθρια σφάλματα του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα ήταν η συμμαχία με την λαϊκιστική, εθνικιστική, θρησκευτική, συνωμοσιολογική Δεξιά του Π. Καμμένου (ΑΝΕΛ), συμμαχία που συνετέλεσε στη νομιμοποίηση αυτού του ρεύματος. Η νομιμοποίηση αυτή είχε ξεκινήσει με την κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που έδωσε υπουργικές θέσεις σε γνωστά στελέχη του ακροδεξιού ΛΑΟΣ (Γεωργιάδη και Βορίδη). Εν συνεχεία το ρεύμα αυτό νομιμοποιήθηκε από τον πρώην πρόεδρο της ΝΔ και πρωθυπουργό Α. Σαμαρά, ο οποίος, απέχοντας ελάχιστα από αυτό, έδωσε επίσης ανώτατες θέσεις στα ίδια στελέχη και στον Μπαλτάκο. Τέλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανίκανος και εγκλωβισμένος, επισφράγησε την «αναγκαιότητα» του ρεύματος αυτού ενσωματώνοντας στελέχη του στη ΝΔ και χρίζοντας τον Γεωργιάδη αντιπρόεδρο της ΝΔ!
            Από την άλλη, η εθνικιστική ρητορεία του σταλινικού ΚΚΕ που συνεργάζεται χρόνια τώρα με την Γαρυφαλλιά Κανέλλη  και ευκαιριακώς με άλλα λουλούδια του εθνικιστικού-θρησκευτικού μπαξέ (όπως λ.χ. τον Ζουράρι ο οποίος τώρα συνεργάζεται με τους ΑΝΕΛ), καθώς και η συμμετοχή στα εθνικιστικά συλλαλητήρια της ΛΑΕ, της ΚΟΕ και της Ζωής Κωνσταντοπούλου θολώνουν ακόμη περισσότερο το τοπίο. Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν συνέχισε και επιβεβαίωσε τις προηγούμενες νομιμοποιήσεις του εθνικιστικού-θρησκευτικού ρεύματος, βάζοντας το κερασάκι στην τούρτα. Επιβεβαίωσε την διαπίστωση των τελευταίων χρόνων για κρίση της αντιπροσώπευσης,  των κομμάτων, των ιδεολογιών και για ρευστοποίηση των συνόρων μεταξύ Αριστεράς, Κέντρου και Δεξιάς. Άρα, το μέλλον προδιαγράφεται σαφώς: η ακροδεξιά θα είναι μόνιμη κυβερνητική συνιστώσα, μειοψηφική σήμερα και πλειοψηφική αύριο, αφού από το 2010 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στον δημόσιο λόγο όσο και στις κομματικές και κυβερνητικές επιλογές.
            Η νομιμοποίηση του εθνικιστικού ρεύματος ξεκίνησε από τη δεκαετία 1990 όταν όλα σχεδόν τα κόμματα συνεισέφεραν στην εθνικιστική υστερία με το Μακεδονικό, αργότερα στον εθνικιστικο-θρησκευτικό παροξυσμό υπέρ των σέρβων σφαγιαστών των βαλκανίων Μιλόσεβιτς, Κάρατζιτς, Μλάντιτς και στα συλλαλητήρια για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Οι παλαιότερες καταβολές του ανάγονται στο ιδεολόγημα της «εθνικοφροσύνης» του εμφυλίου, του μισαλλόδοξου μετεμφυλιακού καθεστώτος, των ανακτόρων και των δύο δικτατοριών.
            Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα είναι εξαιρετικώς δύσκολη έως κρίσιμη σε όλους τους τομείς. Η βία εισβάλλει όλο και πιο πολύ στον δημόσιο βίο με κύριους υπευθύνους τις κυβερνήσεις, το κοινοβούλιο, την δικαστική εξουσία, και οπωσδήποτε την αντιπολίτευση, την Εκκλησία και όλους εν γένει τους θεσμικούς παράγοντες που υποτίθεται ότι συντελούν στην διαμόρφωση και την διατήρηση του κράτους δικαίου, της κοινωνικής ασφάλειας και ειρήνης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι άθλιες κομματικές ύβρεις εντός και εκτός κοινοβουλίου και η ανικανότητα για κάθαρση στα ποικίλα σκάνδαλα. Επίσης η ακροδεξιά και ναζιστική τρομοκρατία: πυρπόληση του κοινωνικού χώρου Libertatia. επιθέσεις σε άλλους αντίστοιχους χώρους. κυρίως όμως η δολοφονική επίθεση στη Φαβέλα του Πειραιά εναντίον της δικηγόρου της οικογένειας του Παύλου Φύσσα από φιλοναζιστικά τάγματα.
            Υπάρχει επίσης συνεχής βία στα ποδοσφαιρικά γήπεδα με τελευταίο παράδειγμα την εισβολή στο γήπεδο του οπλισμένου ιδιοκτήτη του ΠΑΟΚ. Καταλήψεις και βανδαλισμοί σε δημόσια κτίρια και εμπορικά καταστήματα. Θρησκευτική  και φασιστική βία εναντίον θεατρικών παραστάσεων, εκθέσεων ζωραφικής και έργων γλυπτικής. Καθεστώς δικαστικής και αστυνομικής ασυλίας στους παρανομούντες. Ρατσιστικές και φιλοναζιστικές απόψεις μητροπολιτών που στρέφονται κατά μειονοτήτων και οι οποίοι αθωώνονται από το δικαστήριο. Τελευταίο δείγμα: η προκλητική αθώωση του μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβροσίου για το ρατσιστικό, φασιστικό, ομόφοβο και μισαλλόδοξο κήρυγμά του. Τα γεγονότα αυτά δείχνουν ότι έχει διαταραχθεί η εγγύηση των ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και η απόδοση δικαιοσύνης.
            Αυτά συμβαίνουν σε μία άσχημη διεθνή συγκυρία, με μία κοινωνία διχασμένη, χωρίς συνεκτικό ιστό, παθητική και ανεκτική στη βία και την τρομοκρατία των μνημονίων, των απολύσεων, της ανεργίας, της διαρκούς περικοπής μισθών και συντάξεων, της φτωχοποίησης και επιρρεπή σε κάθε είδους εκφυλιστικά φαινόμενα, όπως η είσοδος στη Βουλή του Καμμένου, του Λεβέντη και των τραμπούκων νεοναζιστών. Ταυτοχρόνως ένα μέρος της γοητεύεται από αγύρτες τύπου Αρτέμη Σώρα των 600 δισ. (!) και ένα άλλο από τον ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία και τη συνωμοσιολογία των εθνικιστικών συλλαλητηρίων. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας αποτελείται από παραιτημένα, φοβισμένα, απογοητευμένα άτομα, λεηλατημένα από την επέλαση του καταναλωτισμού και του θεάματος, του εθνικισμού και της θρησκείας, βυθισμένα στον ατομικισμό  και την ιδιώτευση, πρόσφορα σε ακροδεξιά κηρύγματα.
            Μετά την εφησυχαστική και παραπλανητικά «ομαλή» περίοδο της Μεταπολίτευσης, η χώρα έχει εισέλθει σε μία περίοδο έντονης ανασφάλειας, φοβίας και κατάθλιψης, σε μία κατάσταση που προοιωνίζεται μία νέα βαρβαρότητα, η οποία ενδημούσε στη χώρα μέχρι το 1974. Η Ελλάς είναι υποψήφια σε μία ακροδεξιά στροφή η οποία θα επιφέρει ανυπολόγιστες καταστροφές, διότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα παιδείας, αγωγής, κουλτούρας και δημοκρατικής παράδοσης. Τα φαντάσματα του παρελθόντος επανέρχονται και απειλούν την ομαλότητα με εκτροπή προς την παλαιόθεν οικεία βαρβαρότητα. Από τη στιγμή όμως που οι αρμόδιοι θεσμικοί παράγοντες και σύμπασα η Αριστερά όχι μόνο δεν αποτελούν εμπόδιο σε αυτή τη στροφή αλλά την ευνοούν, τότε η μόνη ανάσχεσή της είναι ο διαφωτισμός, η αυτοάμυνα, η κοινωνική επαγρύπνηση και κινητοποίηση. Οι καιροί ου μενετοί.     


Σημείωση
Το κείμενο είναι γραμμένο δύο μήνες πριν από τη δολοφονική επίθεση στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη που έγινεστις 20 Μαΐου 2018.

Σάββατο 12 Μαΐου 2018

ΜΑΪΟΣ 1968: Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ



[Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 11 Μαΐου 2018]

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, συγγραφέας
oikonomouyorgos.blogspot.com

ΜΑΪΟΣ 1968:
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ

          Τη δεκαετία 1960 αρκετές χώρες συγκλονίσθηκαν από εξεγέρσεις - Ιαπωνία, Μεξικό, ΗΠΑ, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βρετανία. Η πιο ριζοσπαστική ήταν αυτή στη Γαλλία, τον Μάιο 1968, διότι υπερέβη τις φοιτητικές διαμαρτυρίες, τα πανεπιστημιακά πλαίσια και τον αντιπολεμικό χαρακτήρα των διαδηλώσεων για το Βιετνάμ. Ο Μάιος 1968 έθεσε μία σειρά κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων που ακόμα και σήμερα, μετά από πενήντα έτη, είναι επίκαιρα, αν και πολλοί συστημικοί φροντίζουν να ξεχασθούν.
            Η  εξέγερση είχε ως άξονα την αμφισβήτηση της δυτικής κοινωνίας, σε όλα τα βασικά χαρακτηριστικά της, καταναλωτισμό, θέαμα, διαφήμιση, ιεραρχία, γραφειοκρατία, κίβδηλη πληροφόρηση, οικονομισμό, αύξηση παραγωγικότητας, εκπαίδευση, εκλογές, κράτος, κόμματα, ιδεολογίες. Τα στοιχεία που κυριάρχησαν ήταν ο αυθορμητισμός, ο αυτοκαθορισμός, η ελευθεριακή διάθεση και η αυτονομία, η έκρηξη της φαντασίας και της δημιουργίας, χωρίς κομματική καθοδήγηση, χωρίς προκαθορισμένη ατζέντα και πρόγραμμα εκ των προτέρων. Η εξέγερση, στην ελευθεριακή και εξισωτική απαίτησή της, κατεδίκαζε κάθε εξουσία που δεν ήταν ελεγχόμενη και ανακλητή, κάθε εξουσία που συντηρούσε το σχίσμα ανάμεσα σε κυβερνήτες και εκτελεστές. είχε βαθειά ανάγκη να υπερβεί τη διαίρεση χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας, να δημιουργήσει κοινές αξίες και συλλογικές μορφές δράσης και  συνύπαρξης.
            Για πρώτη φορά μέσα σε μία ανεπτυγμένη δυτική κοινωνία, αναδύθηκε μία επιθυμία για συμμετοχή, για αυτοκαθορισμό και αυτοκυβέρνηση, επιθυμία για έκφραση και κατάκτηση του λόγου, μία συγκεκριμένη επιθυμία βιωμένη από χιλιάδες σπουδαστές, εργάτες, μαθητές, καλλιτέχνες και διανοουμένους, απεγκλωβισμένη από κάθε σταλινισμό, μαρξισμό-λενινισμό. Ήταν η απαίτηση για άμεση δημοκρατία. Η άμεση δημοκρατία δεν ήταν μόνο οι συνελεύσεις, η εκλογή επιτροπών δράσης, τα ανακλητά συμβούλια και ο συντονισμός τους, αλλά και η διακηρυγμένη επιθυμία για νέο περιεχόμενο, για αυτοκυβέρνηση, χωρίς ιεραρχίες, γραφειοκρατίες, κόμματα και αντιπροσώπους, με ελευθερία και ισότητα, με αυτοδιαχείριση εφαρμοσμένη παντού, στο πολιτικό σύστημα και στην κοινωνία. Με αυτήν την έννοια ο Μάης 68 κατάφερε ένα ισχυρό πλήγμα στην έννοια της αντιπροσώπευσης και στο αντιπροσωπευτικό καθεστώς, καταδεικνύοντας πως το καθεστώς αυτό συνιστά τον πλέον επίφοβο εχθρό της πραγματικής δημοκρατίας.
            Οι κινητοποιήσεις παρέμειναν μέχρι το τέλος ακηδεμόνευτες και ανεξάρτητες από τις επιβουλές και τις επιδιώξεις των μικρών αριστερίστικων οργανώσεων, τροτσκιστών και μαοϊκών, οι οποίες  αριθμούσαν λίγες εκατοντάδες οπαδούς με πολύ μικρή εμβέλεια και πλήρη ιδεολογική εξάρτηση από τα παλαιά αποτυχημένα μαρξιστικά και εργατίστικα πρότυπα. Έτσι δεν μπόρεσαν να προσφέρουν κάτι το πρωτότυπο και δημιουργικό, παρά μόνο αφίσες του Μαρξ, του Λένιν, του Μάο, τον πολλάκις αδόμενο ύμνο της «Διεθνούς» και το σύνθημα «Η εξουσία στους εργάτες». Φυσικά οι εργάτες όχι μόνο δεν θέλησαν να αποκτήσουν την εξουσία αλλά ούτε προσπάθησαν να συζητήσουν με τους φοιτητές και να κινητοποιηθούν στο πλευρό τους, παρά το ότι απήργησαν 10 εκατ. εργαζόμενοι. Η εργατική τάξη όχι μόνο δεν υπήρξε η επαναστατική πρωτοπορία της κοινωνίας, αλλά η βραδυκίνητη οπισθοφυλακή της. Στον Μάιο 1968 κατέρρευσε ο μεγάλος μύθος περί επαναστατικής εργατικής τάξης, μύθος που δημιουργήθηκε από τον Μάρξ στον 19ο αιώνα.
            Από την άλλη τα επίσημα κομματικά όργανα του ΚΚΓ όχι μόνο ήταν απόντα αλλά και αντίθετα στο πνεύμα, τις μορφές και τους στόχους της εξέγερσης. Έτσι άρχισε να σβήνει ο μεγάλος μύθος περί πρωτοπορίας και επαναστατικότητας των κομμουνιστικών κομμάτων. Ένα σημαντικό στοιχείο που έδειξε η εξέγερση ήταν η ανικανότητα και η αδυναμία της Αριστεράς στο σύνολό της να καταλάβει την κατάσταση και η απροθυμία της να αποτελέσει παράγοντα πολιτικοποίησης και ενδυνάμωσης του κινήματος, έτσι ώστε αυτό να φέρει πολιτικά αποτελέσματα, αλλαγή στη διακυβέρνηση και στους πολιτειακούς θεσμούς. Η εξέγερση έδειξε πως κάθε μελλοντική απόπειρα δημοκρατικής αλλαγής θα πρέπει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τις παραδοσιακές αστικές δυνάμεις, αλλά και όλα τα αριστερά κόμματα, μαρξιστικά, λενινιστικά, σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά, καθώς επίσης την μαρξική ιδεολογία. Αυτό φάνηκε στις κινητοποιήσεις ανά τον κόσμο το 2011 για πραγματική δημοκρατία.
             Η γαλλική εξέγερση δεν ανήκει στα παραδοσιακά πλαίσια, τα υπερέβη. Οι εξεγερμένοι δεν εξέφρασαν αιτήματα σε παραδοσιακή αριστερή και συνδικαλιστική γλώσσα, ούτε επεδίωξαν διαπραγματεύσεις κοινωνικής συμφωνίας. Επεδίωξαν να αφυπνίσουν την  κοινωνία, να καταδείξουν το πνευματικό, ηθικό κενό του τεχνολογικού παραδείσου και της αυταρχικής κοινοβουλευτικής εξουσίας, να ωθήσουν τα άτομα να αναλάβουν την ευθύνη της ζωής τους, να δημιουργήσουν μια κατάσταση κοινωνικής συμμετοχής και διαβούλευσης, για πολιτική αλλαγή. Δεν προσπάθησαν να αντιπροσωπεύσουν κανέναν, ούτε να καταλάβουν την εξουσία, αλλά αυτή να γίνει υπόθεση της ίδιας της κοινωνίας, δηλαδή μη αλλοτριωμένη εξουσία.      
            Ο Μάιος 1968 ήταν ένα ρήγμα, μία αρχή πολύ σημαντική και δυναμική που άνοιξε πολλά πεδία σκέψης και δράσης, στα οποία το ζητούμενο είναι η αμφισβήτηση των καθιερωμένων μορφών εξουσίας υπό το πρίσμα της ελευθερίας και της ισότητας. Ήταν ο προάγγελος και η μήτρα κάθε μελλοντικής δημοκρατικής πολιτικής δράσης, χωρίς κόμμα οδηγό και προνομιούχα ιδεολογία, χωρίς «ειδικούς», γραφειοκράτες και αντιπροσώπους. Άνοιξε τον ορίζοντα προς έναν νέο τρόπο να αντιλαμβανόμαστε και να πράττουμε την πολιτική.