ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΚΛΗ

[Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 14 Απριλίου 2020]

Γιώργος Ν. Οικονόμου

Διδάκτωρ Φιλοσοφίας

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΚΛΗ

Ο θάνατος του Περικλή Κοροβέση είναι απώλεια. Φίλος, συναγωνιστής, συγκάτοικος στην θρυλική Κορυδαλέως – στον τρίτο όροφο η κυρία Μαρίκα και η Άλκηστη. Μας συνέδεαν πολλά. Κοινοί αγώνες, κοινοί στόχοι, ιδέες, παρέες, ξενύχτια σε ταβέρνες, σε μπαρ, σε σπίτια, με συζητήσεις επί παντός επιστητού, με διαφωνίες, με χιούμορ, με άφθονο ποτό και τσιγάρο, με τραγούδια, με πάθος για ζωή.

Πρωτοδιάβασα τους συγκλονιστικούς «Ανθρωποφύλακες» στην περίοδο της δικτατορίας, όταν κάποια αντίτυπα ήλθαν παράνομα στην Ελλάδα από κάποιον Γάλλο συναγωνιστή και μοιράζονταν παράνομα από χέρι σε χέρι. Σε αυτό το βιβλίο ο Περικλής περιγράφει με ανεπανάληπτο λιτό τρόπο τα απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέστη από Έλληνες αστυνομικούς, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Δεν έπαψε ποτέ να καταγγέλλει την φαλκίδευση των ελευθεριών και τα βασανιστήρια, επισημαίνοντας ότι βασανιστήρια γίνονται και σήμερα, δίπλα μας.

Όταν απεγκλωβίσθηκε από τα ιδεολογήματα της Αριστεράς δεν χωρούσε σε καμία ορθοδοξία και φυσικά δεν τον δέχθηκε καμία ορθοδοξία και γραφειοκρατία. Απρόβλεπτος και αθυρόστομος ενοχλούσε τα κομματικά ιερατεία, ανέτρεπε τα στερεότυπα, τους καθωσπρεπισμούς και τις κανονικότητες. Ήταν ανοικτός στις νέες ιδέες, και οι διαφωνίες μαζί του εξελίσσονταν ομαλά με διάλογο, χωρίς φωνές και διαπληκτισμούς. Ήταν έτοιμος να παραδεχθεί το νέο, να απαρνηθεί τις παλιές ιδέες, να αλλάξει – όπως και άλλαξε κάποιες φορές. Κινούμενος στα σύνορα του λογικού, εκεί που η σκέψη δεν έχει ακόμη εκφρασθεί, ζούσε τη ζωή του ερωτικά και ποιητικά, ατενίζοντάς την με θαυμασμό και απορία, απολαμβάνοντας το καθημερινό, το στιγμιαίο, το τυχαίο. Ζούσε και πορευόταν «όπως εκείνοι που εμπιστεύονταν περισσότερο την πορεία τους στ’ αστέρια παρά στα σύνεργα της πλοιαρχίας».

Άνθρωποι σαν τον Περικλή είναι σπάνιοι, με προσφορά και ανιδιοτέλεια. Η χώρα παράγει πολύ λίγους. Ο Περικλής πλούτισε τη ζωή μας με ένα σωρό πράγματα. Ελευθερία, Αγώνα, Πολιτική, Δημοκρατία, Αναζήτηση, Διάβασμα, Γράψιμο, Φιλία, Έρωτα, Ποίηση, Συζήτηση, Διάλογο, Παρέες, Γενναιοδωρία.

Θα ήθελα να παραθέσω μία τυχαία στιγμή από την αφήγηση των βασανιστηρίων στους «Ανθρωποφύλακες» που δείχνει όλη την βαρβαρότητα των αστυνομικών, αλλά και το σωματικό και ψυχικό κάματο του βασανιζόμενου: «Εγώ πεσμένος στο πάτωμα. Κάποιος μούτριβε το κεφάλι σε κάτι λάσπες. Ξερατά. Μου έτριβε το κεφάλι πάνω στους εμετούς. Με συμβούλευε:   Φάε γουρούνι, φάε, γκρου γκρου γκρου. Είχα κάνει εμετό. Ποιος ξέρει πότε. Πόση ώρα με χτυπάγανε. Πρέπει να υπολογίσω. Υπολογίζω. Τρεις ώρες, μόνο. Τι απέραντος χρόνος μπορεί νάναι τρεις ώρες».  Ώρες, ημέρες, μήνες που αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια για όλη τη ζωή.

Επειδή ο Περικλής ήταν βαθύτατα πολιτικό άτομο θα αναφέρω ένα σχετικό περιστατικό που τον πίκρανε. Ήταν άλλωστε η τελευταία φορά που τον έβλεπα, πολύ καταβεβλημένο. Ήταν στην εκδήλωση που έγινε για τα πενήντα χρόνια από την καταδίκη της Ελλάδας για τα βασανιστήρια της Δικτατορίας στο Δικαστήριο της Ευρώπης (1969). Βασικοί μάρτυρες στο Δικαστήριο ήταν άτομα που υπέστησαν απάνθρωπα βασανιστήρια από τους Έλληνες αστυνομικούς, ο Περικλής, η Κίττυ, η Νατάσα και άλλοι.  Έτσι έμαθαν στο εξωτερικό για τα σκληρά βασανιστήρια των δικτατόρων, αφυπνίσθηκαν, βοήθησαν στον αντιδικτατορικό αγώνα και απέβαλαν την Ελλάδα από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι σκανδιναβικές χώρες. Αυτό το ιστορικό γεγονός είχε μεγάλη πολιτική σημασία για τον μετέπειτα αντιδικτατορικό αγώνα.

Αυτή λοιπόν η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών  τον Δεκέμβριο 2019, και διοργανώθηκε από  τα Πολιτιστικά Ιδρύματα της Σουηδίας, Δανίας, Νορβηγίας, Ολλανδίας. Όμως δεν παρέστη κανένα εγχώριο πολιτικό κόμμα και κανένα από τα ελληνικά ΜΜΕ (εξαίρεση η Εφ. Συν.)! Ο Περικλής, που ήλθε κατ’ ευθείαν από το Νοσοκομείο, καυτηρίασε την απουσία αυτή και μίλησε για την ντροπή και την απογοήτευση που ένοιωσε. Αργότερα έγραψε: «Δεν είχα ποτέ σε ιδιαίτερη εκτίμηση την υπάρχουσα πολιτική. Αλλά να είναι τόσο πολύ γουρούνια δεν το περίμενα». Για μία ακόμη φορά ήταν καίριος. Η λέξη που ταιριάζει στους  πολιτικούς είναι αυτή – διαθέτουν άφθονο κυνισμό, αδιαφορία και γενικευμένο αυτισμό.

Από την ελληνική βαρβαρότητα στα ελληνικά γουρούνια. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο προσπάθησε να ζήσει με αξιοπρέπεια. Όταν έχεις γνωρίσει τον Περικλή και έχεις πορευθεί μαζί του, είναι πολύ δύσκολο να μην συνεχίσεις να αγωνίζεσαι για κάποιες αξίες, τις οποίες οι πολλοί έχουν δυστυχώς διαγράψει. Αλλά η έλλειψη και η απουσία αυτών των αξιών καθιστά το σύστημα παρακμιακό και την κοινωνία αφασική.

Σε τέτοιες στιγμές υπό το βάρος της απώλειας και του συναισθήματος, τα λόγια είναι αδέξια και φτωχά. Θα είναι πάντα μαζί μας. Η σκέψη μας είναι στην Μαρία και στον Χριστόφορο.

ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΧΩΡΑ

[Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 7 Απριλίου 2020]

Γιώργος Ν. Οικονόμου

Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, συγγραφέας

ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΧΩΡΑ

           

            Το 2013 ο τότε υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης απαξίωνε τα δημόσια νοσοκομεία, μίλαγε για υπεράριθμους και τεμπέληδες υγειονομικούς και έκλεινε δύο νοσοκομεία, το Λοιμωδών «Αγία Βαρβάρα» και την «Παμμακάριστο». Την εποχή αυτή υπήρχαν στα νοσοκομεία ελλείψεις σε βασικά είδη (γάζες, σύριγγες, φάρμακα) που ήταν αποτέλεσμα των περικοπών στο ΕΣΥ. Μάλιστα προσπάθησαν στη δεξιά κυβέρνηση να κατεδαφίσουν το «Λοιμωδών» και να το μετατρέψουν σε κέντρο κράτησης μεταναστών, αλλά αυτό απετράπη από κατοίκους και φορείς που ζητούσαν  την επαναλειτουργία του. Οι ολέθριες πολιτικές των περικοπών, των απολύσεων και των καταργήσεων φαίνονται σήμερα. 

            Το 2019 προεκλογικώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης και άλλα στελέχη της ΝΔ απαξίωναν το ΕΣΥ, λέγοντας ότι τα νοσοκομεία έχουν περισσότερους γιατρούς από όσους πρέπει και, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και πολιτικής τους, είχαν στο πρόγραμμα την παραχώρηση υγειονομικών κλάδων στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα του κέρδους, δηλαδή, την εμπορευματοποίηση του ευαίσθητου τομέα της υγείας. Ως κυβέρνηση πια πάγωσαν τις 1.500 θέσεις στο ΕΣΥ που είχαν προκηρυχθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι ότι τώρα με την απειλή της πανδημίας τρέχουν και δεν φτάνουν, καταφεύγοντας στους εθελοντές! Οι ελλείψεις σε προσωπικό, σε αναπνευστήρες, σε υλικά υποστήριξης, ακόμα και στα πιο βασικά (μάσκες, στολές, τεστ), είχαν ως αποτέλεσμα να νοσήσουν αρκετοί γιατροί και πολλοί νοσηλευτές που με πενιχρά μέσα προστασίας βρίσκονται εκτεθειμένοι στην πρώτη γραμμή.

Όλα αυτά στρέφονται κατά της δημόσιας υγείας, και σημαίνουν ότι οι σημερινοί κυβερνώντες είναι αθεράπευτα νεοφιλελεύθεροι, ανίκανοι και επικίνδυνοι. Ταυτοχρόνως προσπαθούν με fake news να καλύψουν τις κυβερνητικές αδυναμίες και τα κενά στο ΕΣΥ. Όμως με δημαγωγίες, εθνικισμούς, λαϊκισμούς και αντισυριζαϊσμούς δεν γίνεται πολιτική και δεν καλύπτονται τα κενά.      

Οι κυβερνώντες έγιναν ακόμη πιο επικίνδυνοι όταν δεν έλαβαν τα προληπτικά μέτρα πιο πριν, αφού υπήρχαν τα προηγούμενα της Κίνας, της Ν. Κορέας, του Ιράν, της Ιταλίας. Χαρακτηριστικά ενώ είχαν κλείσει τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και όλους τους άλλους χώρους μαζικής συνάθροισης, ολιγώρησαν στο κλείσιμο των εκκλησιών. Ακούσθηκαν ένα σωρό ανοησίες, αντιεπιστημονικές απόψεις, σκοταδιστικοί λόγοι από μητροπολίτες, ιερωμένους, βουλευτές του κυβερνώντος και του ακροδεξιού κόμματος, για αμόλυντη μετάληψη, αντισηπτικούς αγιασμούς, προστατευτικές κηραλοιφές και θαυματουργά μαντζούνια, διαδίδοντας έτσι τον ιό της ανευθυνότητας και του σκοταδισμού.  Ο λόγος γι’ αυτήν την καθυστέρηση ήταν η δύναμη και η επιρροή της εκκλησίας, έτσι που εκτός από την πανδημία έχουμε και παπα…νδημία.

            Εδώ βρίσκεται ένα διαχρονικό μελανό σημείο της νεοελληνικής αφασίας. Ενώ το ΕΣΥ έχει γύρω στους 7.000 γιατρούς η χριστιανική Εκκλησία έχει περίπου 10.000 ιερείς και μητροπολίτες. Να σημειωθεί πως οι κληρικοί είναι υπεράριθμοι, διότι επισήμως οι οργανικές θέσεις είναι 8.300, όμως πληρώνονται από το κράτος, κοστίζουν γύρω στα 300 εκατ. ευρώ ετησίως και δεν προσφέρουν καμία απολύτως υπηρεσία στην κοινωνία, παρά μόνο τελετές και μεταφυσικές παραμυθίες σε ένα συγκεκριμένο ποίμνιο. Αυτά τα χρήματα αφαιρούνται από ζωτικούς χώρους της δημόσιας ζωής που τα έχουν ανάγκη, όπως εν προκειμένω η δημόσια υγεία. Μπορούμε να φαντασθούμε την ευρωστία που θα αποκτούσε το ΕΣΥ εάν αυτό το ποσόν διατίθετο για την πρόσληψη γιατρών, νοσηλευτικού προσωπικού, προμήθεια κλινών, ΜΕΘ και άλλων άμεσα αναγκαίων υλικών. Οι ιερείς και οι μητροπολίτες μπορούν να πληρώνονται από την τεράστια περιουσία που διαθέτει η ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία (περιουσία) ούτε έχει καταγραφεί ούτε φορολογείται. Είναι το μεγαλύτερο διαρκές σκάνδαλο της νεοελληνικής ιστορίας και ένας από τους παράγοντες της πολιτισμικής και οικονομικής χρεοκοπίας.

            Η Ελλάς είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν έχει γίνει χωρισμός κράτους και Εκκλησίας. Δεν υπάρχει λοιπόν άλλη λύση, είναι μονόδρομος: να γίνει ο χωρισμός, και να διατεθούν τα 300 εκατ. στην δημόσια υγεία που τα χρειάζεται άμεσα, αντί να χαραμίζονται για την Εκκλησία. Η άκρως επείγουσα κατάσταση το επιβάλλει. Εάν δεν γίνει τώρα, πότε;  Χρειάζεται φυσικά αίσθημα ευθύνης, ορθολογική σκέψη, ενδιαφέρον για το δημόσιο συμφέρον, πραγματισμός και πολιτική βούληση. Όμως τα στοιχεία αυτά δεν χαρακτηρίζουν  την Δεξιά, η οποία συμβαδίζει ανέκαθεν με την οπισθοδρομική Εκκλησία, υποστηρίζοντάς την διότι ωφελείται από αυτήν. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αναξιόπιστος για κάτι τέτοιο, αφού ως κυβέρνηση δεν τόλμησε να αναμετρηθεί με την Εκκλησία, και αυτό είναι ένα από τα αρνητικά σημεία της διακυβέρνησής του. Το ΚΙΝ.ΑΛ είναι ως γνωστόν εναντίον οιασδήποτε αλλαγής, ενώ το συντηρητικό και σταλινικό ΚΚΕ είναι απρόθυμο και ανίκανο, όπως πάντα, να καταλάβει την σοβαρότητα του ζητήματος.

Δεν υπάρχει στοιχειώδης υγιής λογική. Παράλογη χώρα, παράλογο σύστημα. Γι’ αυτό και η διαρκής παρακμή.